دوره دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ در کاخ سفید، با شروعی کاملاً غیرمنتظره و شگفتانگیز همراه بود که تاکنون از سوی منتقدان و حتی برخی حامیانش به شدت مورد توجه و نقد قرار گرفته است. ترامپ در همان روز نخست آغاز دوره جدید خود، دست به قلم شد و دهها فرمان اجرایی صادر کرد که بسیاری از آنها با واکنشهای قانونی و اجتماعی روبرو شده است. تصمیمات و فرمانهای اجرایی که ترامپ به سرعت صادر کرده، نشاندهنده یک شروع پرتلاطم و جنجالی برای دومین دوره ریاست جمهوریاش است.
فرمانهای اجرایی یکی از ابزارهای کلیدی رئیسجمهور آمریکا برای پیشبرد سیاستهای خود به حساب میآیند. این فرمانها به رئیسجمهور این امکان را میدهند که بدون نیاز به تایید کنگره، دست به تغییرات و تصمیمگیریهای مهم بزند، البته مشروط به اینکه این فرمانها در چارچوب قانون قرار داشته باشند. اگر دادگاهها چنین فرمانهایی را مغایر با قوانین عادی یا اصول اساسی ببینند، این فرمانها میتوانند لغو شوند. در همین راستا، ترامپ در دو روز اول دوره دوم خود، اقدام به صدور ۲۶ فرمان اجرایی، ۱۲ یادداشت الزامآور قانونی و ۴ اعلامیه ریاستجمهوری کرده است.
یکی از اولین اقدامات ترامپ که توجهها را جلب کرد، اعلام وضعیت اضطراری ملی در مرزهای جنوبی آمریکا بود. این فرمان در شرایطی صادر شد که ترامپ برای تحقق وعدههای انتخاباتیاش در زمینه مقابله با مهاجرت غیرقانونی، مرزها را به وضعیت اضطراری کشاند. این اقدام، که در تاریخ ریاست جمهوری آمریکا بیسابقه بود، به نوعی نشاندهنده رویکرد تهاجمی ترامپ نسبت به مسائلی چون امنیت مرزها و مهاجرت است. با این حال، این فرمان اجرایی نیز به سرعت با واکنشهای منفی مواجه شد و گروههای حقوق بشری و دادگاهها شروع به انتقاد از آن کردند.
یکی دیگر از فرمانهای اجرایی ترامپ که در همان ابتدای کار جنجال بزرگی به پا کرد، مربوط به پایان دادن به حق شهروندی بر مبنای تولد در ایالات متحده بود. ترامپ دستور داد که افراد متولد شده در آمریکا از این پس به طور خودکار شهروند محسوب نشوند. این فرمان با مخالفت شدید دادگاههای فدرال مواجه شد، چرا که بسیاری آن را مغایر با قانون اساسی آمریکا میدانند. حتی برخی منتقدان ترامپ، این اقدام را تلاش برای اجرای سیاستهای نژادپرستانه و محدودکننده علیه مهاجران دانستهاند.
ترامپ همچنین در همان روزهای ابتدایی دوران ریاست جمهوریاش، فرمانهایی صادر کرد که به نظر میرسید به هدف جلب نظر حامیان اقتصادیاش و قدرتمند ساختن صنعت نفت و گاز در آمریکا باشد. یکی از این فرمانها، لغو تصمیمات جو بایدن در سال ۲۰۲۴ برای جلوگیری از حفاری نفت و گاز در دریا بود. ترامپ دستور داد که حفاریها از سر گرفته شوند و این فرمان را به نوعی به عنوان اقدامی برای حمایت از انرژی فسیلی و به نفع صنایع نفتی تفسیر کردند.
علاوه بر این، ترامپ دستور داد تا یارانههای خودروهای برقی که در دولت قبلی برای تشویق به استفاده از خودروهای الکتریکی ارائه شده بود، لغو شوند. ترامپ به طور مکرر از مخالفت خود با سیاستهای انرژی پاک و کاهش انتشار گازهای گلخانهای سخن گفته است و این تصمیم نیز در راستای دیدگاههای او نسبت به محیط زیست و انرژی قرار دارد.
یکی از جنجالیترین اقدامات ترامپ در سیاست خارجی، تصمیم به خروج از توافق پاریس بود. توافقی که هدف آن کاهش انتشار گازهای گلخانهای و مقابله با تغییرات اقلیمی بود، ترامپ اعلام کرد که آمریکا باید از آن خارج شود تا بتواند بدون محدودیت به تولید کربن ادامه دهد. این اقدام با انتقادهای جهانی و حتی اعتراضات داخلی روبرو شد، زیرا بسیاری از کارشناسان معتقدند که چنین اقداماتی نه تنها به ضرر محیط زیست است، بلکه موجب کاهش نفوذ آمریکا در مسائل بینالمللی نیز میشود.
اما این تصمیمات اجرایی تنها به مسائل اقتصادی و محیط زیستی محدود نمیشود. ترامپ در برخی دیگر از حوزهها نیز دست به اقدامات غیرمنتظرهای زده است. به عنوان مثال، او تصمیم گرفت نام بلندترین کوه آمریکا را از «دنالی» به «کوه مککینلی» تغییر دهد. این تغییر نام که بیشتر به عنوان یک حرکت نمادین به حساب میآید، با واکنشهای منفی در میان بومیان آلاسکا روبرو شد که این نامگذاری را به شدت مخالف تاریخ و فرهنگ خود میدانستند. همچنین ترامپ تصمیم گرفت نام خلیج مکزیک را به «خلیج آمریکا» تغییر دهد که این اقدام نیز از نگاه بسیاری از افراد به ویژه در کشورهایی نظیر مکزیک، توهینآمیز تلقی شد.
در کنار این فرمانهای اجرایی، ترامپ دست به انتصابات عجیب و جنجالی نیز زده است. یکی از این انتصابات، معرفی دیو ولدون به عنوان مدیر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) است. ولدون که در گذشته ادعا کرده بود برخی از واکسنها با افزایش اوتیسم ارتباط دارند، مخالف سیاستهای عمومی واکسیناسیون است و این انتخاب موجب نگرانیهای جدی در میان کارشناسان بهداشت عمومی شده است. ترامپ همچنین رابرت اف کندی جونیور، چهره ضد واکسن را به عنوان گزینه خود برای وزارت بهداشت معرفی کرده است که این اقدام نیز با واکنشهای تندی مواجه شد.
یکی دیگر از انتصابات عجیب ترامپ، معرفی پیت هگزث، مفسر سابق فاکس نیوز، به عنوان وزیر دفاع بود. هگزث که سابقه اظهارنظرهای جنجالی درباره مسائل مختلف دارد و همچنین به اتهامات تجاوز جنسی و مصرف مشروبات الکلی متهم است، این انتخاب را به یکی از بحثبرانگیزترین تصمیمات ترامپ تبدیل کرده است.
انتخاب شخصیتهای غیرمتعارف برای مناصب دولتی، علاوه بر سیاستهای اقتصادی و اجتماعی ترامپ، نشاندهنده رویکرد خاص او به دولت و نقشهایی است که به افراد مختلف محول میکند. این اقدامات نه تنها باعث انتقادات و واکنشهای منفی شده است، بلکه برخی از حامیان ترامپ نیز معتقدند که او به دنبال تغییرات اساسی در ساختار دولت و سیاستهای آمریکاست.
دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ به نظر میرسد که قرار است یک دوره پرتلاطم و پرچالش باشد. تصمیمات عجیب و غیرمنتظره او نه تنها در داخل آمریکا بلکه در سطح جهانی نیز بازتابهای زیادی خواهد داشت. این فرمانهای اجرایی و انتصابات جنجالی، آینده سیاسی ترامپ را در معرض آزمونهای سختی قرار خواهد داد و باید دید که آیا این سیاستها میتوانند همچنان حمایتهای مردمی را جلب کنند یا برعکس، به تضعیف جایگاه او در صحنه داخلی و بینالمللی منجر خواهند شد.
طراحی و توسعه با تیم باریز